Του δρ. Δημήτρη Κουζέλη
Στις 29 Απριλίου δόθηκε στη δημοσιότητα η Ειδική Έκθεση 301 του Γραφείου του Εκπροσώπου Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών (Special 301 Report – Office of the United States Trade Representative) για το 2020, η οποία περιλαμβάνει τις χώρες που θέτουν εμπορικούς φραγμούς (trade barriers) στις αμερικανικές εταιρείες, λόγω της ανεπαρκούς νομοθεσίας τους αναφορικά με τα δικαιώματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΔΙ), στην οποία ανήκουν τα Πνευματικά δικαιώματα (Copyright), τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας (πατέντες) και τα Εμπορικά Σήματα (Trademarks). Η 94 σελίδων Ειδική Έκθεση περιλαμβάνει τη “λίστα προτεραιότητας” στην οποία κατατάσσονται οι 10 χώρες με σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία και την ηπιότερη “λίστα επιτήρησης” στην οποία συγκαταλέγονται 24 χώρες, ανάμεσα στις οποίες η Τουρκία, η Ρουμανία (η μόνη εναπομείνουσα χώρα της ΕΕ), η Αίγυπτος και η Βραζιλία.
Μετά από 12 και πλέον χρόνια συνεχούς παραμονής στη “λίστα επιτήρησης”, η Ελλάδα κατάφερε να “βγει” από τη συγκεκριμένη λίστα, επομένως να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις προηγμένες χώρες οι οποίες σέβονται τα δικαιώματα αυτά.
Τι σημαίνει η παρουσία μιας χώρας στη λίστα 301;
Η λίστα του Special 301 Report είναι ένα βασικό εργαλείο για τις αμερικανικές επενδύσεις στο εξωτερικό. Για τις διεθνείς επενδύσεις και το εμπόριο, η λίστα αυτή λειτουργεί όπως μια ταξιδιωτική οδηγία για τον τουρισμό: όπως μια δυσμενής ταξιδιωτική οδηγία θα αποθαρρύνει τους περισσότερους ταξιδιώτες από το να ταξιδέψουν σε μια συγκεκριμένη χώρα, παρομοίως μια αμερικανική εταιρεία δεν θα επενδύσει για παράδειγμα στην ανάπτυξη λογισμικού, σε μια χώρα στην οποία κυκλοφορεί ευρέως πειρατικό λογισμικό, οι διωκτικές αρχές δεν επεμβαίνουν και η δικαιοσύνη μεροληπτεί υπέρ των τοπικών συμφερόντων. Εκτός όμως των Αμερικανικών εταιρειών και με δεδομένο ότι δεν υπάρχει άλλη παρόμοια λίστα, οι εταιρείες όλων των χωρών τη συμβουλεύονται πριν αποφασίσουν να κάνουν επενδύσεις σε τρίτες χώρες.
Επομένως, η αφαίρεση της χώρας μας από τη λίστα 301 θα έχει θετικό αντίκτυπο στις ξένες επενδύσεις.
Πώς η Ελλάδα βγήκε από τη λίστα;
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Υπουργείου Εμπορίου, το οποίο καταρτίζει τη λίστα, οι λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα δεν περιελήφθη στη λίστα του 2020 είναι:
α. Τα σοβαρά βήματα της ελληνικής κυβέρνησης να περιορίσει την ευρεία χρήση μη-αδειοδοτημένου λογισμικού στο ελληνικό δημόσιο μέσω εξεύρεσης πόρων για την αγορά δικαιωμάτων χρήσης του λογισμικού,
β. Η πρόοδος στον έλεγχο των διαδικτυακών αγορών για προϊόντα απομίμησης και
γ. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες και η εφαρμογή προστίμων σε όσους εμπορεύονται προϊόντα απομίμησης.
Η αφαίρεση της Ελλάδας από τη λίστα του 2020 φαίνεται να υπήρξε μια οριακή απόφαση, διότι σε αρκετά σημεία επισημαίνει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης στο θέμα της πειρατείας λογισμικού και του ελέγχου απομιμητικών προϊόντων και καταλήγει ότι το αμερικανικό Υπουργείο Εμπορίου θα συνεχίσει να επιτηρεί τις προσπάθειες για την εφαρμογή των ανωτέρω μέτρων. Αυτό σημαίνει ότι ναι μεν βγήκαμε από την επίσημη “λιστα επιτήρησης”, συνεχίζεται όμως μια άτυπη επιτήρηση.
Η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων παρουσίασε στις Αμερικανικές Αρχές τα αποτελέσματα των ελέγχων της για το χρονικό διάστημα Αύγουστος 2019-Ιανουάριος 2020, συγκριτικά με την προηγούμενη αντίστοιχη περίοδο, όπου διαφαίνεται υπερδιπλασιασμός των ελέγχων, των παραβάσεων, των προστίμων και των κατασχεθέντων προϊόντων. Επίσης, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ολοκληρώθηκαν δύο διαγωνισμοί για την προμήθεια περίπου 50.000 Η/Υ με προ-εγκατεστημένο, νόμιμο λογισμικό.
Επίσης, στις ανωτέρω διαδικασίες σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν εφ’ ενός το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο και κυρίως το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο (ICC-Hellas), φορείς οι οποίοι άσκησαν σημαντική επιρροή στην Ελληνική δημόσια διοίκηση.
Οι θετικές επιδράσεις στην Ελληνική οικονομία
Το απαραίτητο νομικό πλαίσιο και η ορθή διαχείριση της Διανοητικής Ιδιοκτησίας είναι μια προϋπόθεση για την ανάπτυξη μιας οικονομίας. Με όρους Λογικής και Μαθηματικών η Δ.Ι. είναι μια “ικανή και αναγκαία” συνθήκη ανάπτυξης. Όπως ένας επενδυτής δεν θα στήσει ένα νέο εργοστάσιο σε μια χώρα με ευμετάβλητη φορολογική νομοθεσία, διότι η πιθανή κερδοφορία του μπορεί να εξανεμισθεί από μια φορολογική αλλαγή, έτσι και ένας κάτοχος σημαντικών άυλων περιουσιακών στοιχείων ΔΙ θα επενδύσει μόνο σε μια χώρα που σέβεται τα δικαιώματα αυτά. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτού αποτελεί η Philips. Με ένα χαρτοφυλάκιο που αγγίζει τις 200.000 τίτλους (ευρεσιτεχνίες, σήματα, βιομηχανικά σχέδια και ονόματα χώρου), είναι φυσικό η εταιρεία να επενδύει σε Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) και σε παραγωγή μόνο σε χώρες στις οποίες το χαρτοφυλάκιό της θα γίνει σεβαστό.
Αναμένεται, επομένως, η αναβάθμιση αυτή να επιδράσει θετικά και να ανοίξει το δρόμο για ξένες επενδύσεις, ιδιαίτερα σε τομείς “της οικονομίας της γνώσης”. Αυτή η μορφή επενδύσεων απαιτεί τεχνικές και επιστημονικές γνώσεις και δημιουργικές δεξιότητες, πράγματα που η χώρα μας εξάγει τα τελευταία χρόνια με τη μορφή του brain-drain. Δεδομένου ότι όλοι οι ξένοι επενδυτές κάνουν χρήση της λίστας 301, η αναστροφή του brain-drain με τη δημιουργία εξειδικευμένων και καλά αμοιβομένων θέσεων εργασίας λόγω ξένων επενδύσεων, είναι προ των πυλών.
* Ο Δρ. Δημήτρης Κουζέλης είναι European Patent Attorney, Πρόεδρος της Επιτροπής Διανοητικής Ιδιοκτησίας του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICCHellas), μέλος του ΤΕΣ Καινοτομία και Διανοητική Ιδιοκτησία, Διευθύνων Σύμβουλος της https://intel-lex.eu
Διαβάστε το άρθρο στο Capital.gr μαζί με τα σχόλια των αναγνωστών
